Marloes Durinck
Bee happy – Wereld Bijendag
Bee Happy
Bijen, de meeste van ons schieten, net als ik, toch lichtelijk in de stress als zo’n zoemend beestje in de buurt komt. De meest ingewikkelde capriolen worden soms uitgehaald. Complete afweersystemen worden op terrasjes gebouwd van onderzettertjes, menukaarten, servetten en wat verder voorhanden is als de zoemertjes ook maar in de buurt van drankjes of andere versnaperingen komen. Maar ‘bee happy’ dat ze er zijn, vooral op Wereld Bijendag. Bijen vervullen namelijk een belangrijke rol waar we vaak niet bij stil staan. Daarom is er ook voor deze zoemende vliegers een eigen dag. In de blog deze keer alles over de bij, het nut van het beestje, hoe de bij ervoor staat en wat je als ondernemer kunt doen voor de bij. Ook dat is duurzaam ondernemen.
Wereld Bijendag
20 mei is het Wereld Bijendag, een internationale dag uitgeroepen door de VN om aandacht te vragen voor het belang van bijen en andere bestuivers en daarmee het ecosysteem te vieren. Het initiatief komt uit Slovenië en wordt sinds 2017 gevierd. In Nederland wordt dit gecoördineerd door Stichting Bijenvrienden en de Bijenstichting. Waarom in deze maand en niet een andere? Omdat de mei maand een top maand is voor de honingbijen, ze zijn dan zeer actief en produceren volop hun voorjaarshoning. Niet alleen de honingbijen zijn druk, ook andere bijensoorten zoals de wilde bijen doen hun naam eer als bezige bijtjes in deze maand.
Slovenië en bijen
Slovenië is een van de koplopers qua bijenteelt, daarom is het ook logisch dat het initiatief voor de Wereld Bijendag daar vandaan komt. Sinds lange tijd (ca 18e eeuw) spelen bijen een belangrijke rol in dit land en wordt honing gezien als de nationale schat. Van bijenhouden tot scholing hoe je dit het beste kunt doen, grote kans dat de basis in Slovenië ligt. Het is overigens ook een van de eerste landen waar sinds 2011 een verbod geldt op het gebruik van bepaalde bestrijdingsmiddelen die het meest schadelijk zijn voor bijen. Slovenië heeft zelfs heuse bijentoerisme in de vorm van allerlei bijzondere activiteiten zoals overnachten in huisjes met echte honingraten in de wanden, honingbaden of ‘beekeeping’ tours.
Bestuivers
Bestuivers, een woord dat je niet zo vaak hoort, en daar vallen alle insecten onder die onze gewassen bestuiven. Het bestuiven, ‘simpelweg’ het overbrengen van stuifmeel van de ene bloem naar de andere bloem, is een belangrijke stap in de voortplanting van bomen, planten en gewassen, kortom alles wat groeit en bloeit. Sterker nog, voor meer dan 75% van onze voedselgewassen is bestuiving een must en in het wild is dat zelfs voor meer dan 85% van de wilde planten noodzakelijk. Naast bijen zijn andere bestuivers kevers, wantsen, vlinders en zweefvliegen.
Belang van bijen
Bijen zijn dus belangrijker dan je denkt. Niet alleen maken ze honing, een bijproduct (sorry kon het niet laten), maar doordat ze telkens stuifmeel ophalen zorgen ze voor de bestuiving van bloemen en planten. Waardoor die zich weer kunnen voortplanten en blijven groeien. De bij heeft dus een belangrijke taak voor zo’n klein beestje en draagt daarmee bij aan armoedebestrijding, uitroeiing van de honger, aan het behoud van een gezond milieu en de biodiversiteit van het milieu. Dat wetende kijk je vanaf nu toch anders naar een bij niet? In Nederland is bijenteelt voor de meeste imkers een hobby, maar er zijn ook beroepsimkers die bijenvolken houden voor de bestuiving van gewassen en fruit.
Bijensoorten
Voordat ik deze blog ging schrijven wist ik niet dat er zoveel bijensoorten zijn. Wereldwijd zijn er zo’n 20.000 soorten. In Nederland heb je ongeveer 350 verschillende soorten die in drie hoofdgroepen zijn onderverdeeld: honingbijen, hommels, en solitaire bijen. De honingbij is de meest voorkomende bijensoort en de solitaire bij is een wilde bij. Een einzelgänger om het zo maar te noemen, want deze bij maakt zelf zijn nest, zoekt zelf zijn voedsel en legt zelf eieren. Dit in tegenstelling tot de honingbij, waar die taken verdeeld zijn onder het bijenvolk. Tussen 2006 en 2015 werden circa 25% minder bijensoorten waargenomen. Het blijft natuurlijk een lastig te meten iets, maar duidelijk is dat de bijenpopulatie fors daalt.
To bee or not to bee
En dat is slecht nieuws, dat het niet goed gaat met de bij. Want als het niet goed gaat met de bij, dan gaat het uiteindelijk dus ook niet goed met ons. Het dalen van de bijenpopulatie kan uiteindelijk grote, zo niet desastreuze, gevolgen hebben. Naast het belang van de bijen dat ik hierboven heb beschreven, hebben bijen ook een economische functie. En geld blijkt altijd weer een ‘goede’ motivator te zijn om in actie te komen. Helaas zou ik bijna zeggen, maar ja, als mensen maar in actie komen. Dus, als bovenstaande redenen je nog niet triggerden, misschien deze wel.. Bestuiving zorgt er niet alleen voor dat groenten en fruit groeit, het verhoogt ook de kwaliteit van voedsel. De opbrengst van fruit wordt dus mede bepaald door het aantal bijen. En hoe minder bijen…
Biodiversiteit
Door onder andere verstedelijking en wegenaanleg zijn er behoorlijk wat bestuivers verdwenen doordat hun natuurlijke omgeving er niet meer is. En juist die natuurlijke omgeving met bloemen en planten zorgt voor een grotere biodiversiteit wat hard nodig is voor de bij en ons als mens. Gelukkig komen er steeds meer initiatieven om weer meer bloemen en planten in openbare stukken grond te zaaien en minder of anders te maaien. Biodiversiteit, ik schreef er ook in een eerdere blog over, gaat over alle soorten planten, dieren en micro-organismen. Kortom alles wat in de natuur leeft, van de kleinste bacterie tot aan de tropische regenwouden en alles daar tussenin. Door het minder worden van de biodiversiteit wordt het ecologische evenwicht aangetast en ontstaat er ook een grotere kans op het verspreiden van ziektes.
Ondernemen en de bij
Ook als ondernemer kun je de bij ondersteunen en zorgen dat de bij, en andere nuttige beestjes, bij jou welkom zijn, of op een andere manieren ondersteund worden. Waarom je dat zou doen? Nou, om maar even heel direct te zijn: ‘No business on a dead planet’. Vandaar een paar tips op een rij:
🐝 Maken / kopen van bijenhotels
🐝 Lokale initiatieven steunen, zoals honing kopen bij de lokale imker
🐝 Bijen en vlinder vriendelijke planten en struiken planten
🐝 Goede doelen steunen
🐝 Bijvriendelijke bakstenen gebruiken
🐝 Sponsor een bloeiende berm langs een snelweg of landbouwgrond (ook nog leuke reclame)
🐝 Klanten en relaties wijzen op het belang van de bij
Bijen of insectenhotels
Je ziet ze steeds vaker, een constructie die onderdak kan bieden aan insecten. In die zin is er dus niet echt sprake van specifiek een bijenhotel, maar van een insectenhotel. Gemaakt van natuurlijke materialen geeft het bouwsel insecten bescherming om te overleven. Er zijn wel wat voorwaarden wat een insectenhotel een goed hotel maakt. Diepe boorgaten in houten blokken, met de juiste diameter, gaten die maar aan één kant open zijn en van binnen glad. Je kunt ze kopen of zelf maken, net hoe creatief je bent en wat voor materialen je nog hebt liggen. Bijna bij elk tuincentrum of bouwmaterialenhandel zijn ze te verkrijgen, maar kijk ook eens bij Natuurlijk Maarten, of op de site van bijenhotelkopen.
Bijvriendelijke bloemen en planten
Als je een stuk(je) grond bij je bedrijf hebt kun je bijvoorbeeld planten of struiken plaatsen waar bijen, of andere insecten, op afkomen. Maar dat kan natuurlijk ook op een balkon, of in losse bloembakken. Welke specifieke planten zijn woest aantrekkelijk voor bijen? Ik noem er een paar: ridderspoor, verschillende soorten salvia, kogeldistels of vingerhoedskruid. Maar vergeet ook niet planten te plaatsen die allerlei andere insecten aantrekken. Alle beestjes hebben een functie. Denk hierbij aan duizendblad, gipskruid, kamille, herfstaster, vlinderstruik of lavendel. En stichting open deur…. chemische bestrijdingsmiddelen zijn uiteraard een no go…
Bijvriendelijke bakstenen
Sinds begin 2022 bestaan ook de zogenaamde Bee Bricks, dit zijn bijvriendelijke bakstenen. Bakstenen waar aan één kant gaatjes in zijn gemaakt en de andere kant één geheel is. Ze kunnen de gewone baksteen vervangen cq ermee afgewisseld worden. Deze Bee Bricks zijn ontworpen en gemaakt in Engeland en bestaan voor 75% uit gerecycled materiaal, dus zeker duurzaam. Op deze manier krijgen bijen toch bescherming in stedelijke gebieden waar niet of minder ruimte is voor natuur. In Brighton (VK) worden ze zelfs verplicht gesteld sinds dit jaar in alle nieuwe gebouwen.
Organisaties die bijen helpen
Gelukkig zijn er ook organisaties die bijen helpen en die jij met je bedrijf ook weer kunt steunen voor het behoud van de bij. Denk aan de al eerder genoemde Stichting Bijenvrienden en de Bijenstichting. Zij zijn actief in bijvoorbeeld het promoten van bloemstroken aanleggen bij gemeenten, agrariërs, scholen en andere personen of bedrijven die grond bezitten, zodat er gelegenheid genoeg is voor de bijen om hun belangrijke werk te doen. Ook Natuurmonumenten zet zich in voor het behoud van de bij en vergeet EIS kenniscentrum Insecten niet. Zij hebben niet voor niets een website die bestuivers heet.
Blij met de bij
Voor in het vervolg als er een bij voorbij komt zoemen, wees blij met de bij (bee happy). Je hoeft hem of haar echt niet te bedanken, mag natuurlijk altijd, maar sta af en toe eens stil bij wat voor toegevoegde waarde deze bestuiver en zijn collega’s voor ons hebben. Op dit moment is de bij zelf niet blij, maar met steun van ons kan daar zeker verandering in komen. Met wat kleine acties, vooral op Wereld Bijendag, kun jij met je bedrijf er al voor zorgen dat de bijen hun werk kunnen blijven doen en beschermd worden. En dat wij daarvan ook weer de vruchten plukken.
Wat kun jij met je bedrijf doen voor bijen en insecten?
PS Dit is alweer mijn 20e blog dit jaar. Wil je meer van mijn blogs lezen over duurzaam ondernemen klik dan op deze link.
‘Buzz’ het door en deel dit artikel via:
Bewaren op Pinterest:
